یکی از الزاماتی که در ورژن 2015 استاندارد 9001 آمده است تحلیل محیط کسب و کار یا تحلیل بر اساس ماتریسSWOT می باشد.

 ماتریس SWOT یکی از مدل هایی است که در برنامه ریزی استراتژیک از آن برای تحلیل محیط های سازمان استفاده می شود، با استفاده از این مدل می تواند استراتژی های سازمان را بخوبی شناسایی کرد و اهداف کلان و بلند مدت سازمان را تدوین نمود.

تحلیل سوات یا همان SWOT در بسیاری از سازمان ها بعنوان راهنمایی در راستای جهت یابی و یافتن مسیر سازمان استفاده می شود و از اینرو سازمان ایزو، در تغییرات استاندارد 9001 این مدل را نیز مطرح نموده است نا استانداردی بروزتر به جامعه استانداردها ارائه نماید.

اگر سازمان را بعنوان یک سیستم در نظر بگیریم، این سیستم با محیط بیرون در ارتباط است و می تواند از محیط اطرافش تاثیر بردارد.

در این مدل دو محیط داخل و خارج سازمان بررسی می شود.  در محیط داخلی به دنبال نقاط قوت و ضعف و در محیط خارجی به دنبال فرصت ها و تهدید ها هستیم.

تصویر زیر کلیت تحلیل SWOT را بخوبی نشان می دهند.

نقاط قوت (Strengths) (S):   

  مجموعه منابع و توانمندي هايي داخل سازماني است كه سازمان را در جهت نيل به اهداف خود ياري مي نمايد.

نقاط ضعف (W) (Weaknesses:    

 مجموعه اي از عوامل داخل سازماني مي باشد كه مانع از تحقق اهداف سازمان ميگردند.

نمونه اول: نقاط قوت و ضعف یک بیمارستان

مثال 2:  نقاط قوت و ضعف یک شرکت تولید کنند گرانول و آلیاژهای مهندسی:

نکته آخر این مطلب:

همین امروز نسبت به تهیه لیست نقاط قوت و ضعف سازمان خودتان و یا حتی خودتان اقدام کنید، فراموش نکنید موارد بالا تنها بخشی از نقاط قوت و ضعف این سازمان ها بود، سعی کنید نقاط مختلف را بررسی کنید.

نقاط قوت و ضعف را می توان در مواردی مانند  ساختار سازمانی،فرهنگ سازمانی، منابع ، (مالی، تجهیزات، انسانی و..)سیستم هاي سازمانی ،واحدهاي سازمانی، تکنولوژي سازمانی، هدف ها، برنامه ها، استراتژي ها و..... جستجو کرد.

اگر تصویر معرفی ماتریس SWOT  را بیاد بیاورید گفتیم در محیط خارجی به دنبال فرصت ها و تهدیدها هستیم و بایستی در جامعه و اطراف سازمان به دنبال این نقاط بگردیم.

برای شناسایی نقاط فرصت و تهدید در اولین وهله شناحت افراد نسبت به محیط بیرونی سازمان مهم می باشد که بتوانند تمام فرصت ها و تهدید ها را شناسایی نمایند. به طور کلی می توان فرصت ها و تهدید ها را در دو محیط کلان و خرد شناسایی کرد.

محیط های خرد (یا عملیاتی) : به صنعتی که آن سازمان در آن فعالیت می کند ارتباط دارد مانند سهامداران، تامین کنندگان، رقبا، مصرف کنندگان و ... 

برای شناسایی این محیط معمولا از مدل نیروهای 5گانه رقابتی پورتر استفاده می شود ،  مایکل پورتر معتقد است بیشترین اهمیت در محیط صنعت براي کسب و کارها، افزایش دامنه رقابت است . وي 5 نیروي رقابتی اصلی را ذکر می کند که توان و قدرت آنها می تواند سودآوري شرکت را تحت تأثیر قرار دهد

شکل زیر نمایی  از مدل پورتر می باشد

با سرچ کوتاهی در گوگل می توانید اطلاعات کاملی در خصوص مدل پورتر بدست بیاورید

محیط های کلان: دراین محیط  تمام کسب و کارها درگیر بوده و می تواند بر همه گسب و کار ها تاثیر بگذارد، تاثیرات این محیط بسیار قوی تر از محیط خرد است اما تریحی تر می باشد و البته در ایران این تاثیرات را بخوبی می توان احساس کرد. تاثیراتی مانند موارد اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی، منطقه ای ، تحریم ها و .....

حال فرصت ها و تهدید های مرتبط با مثال هایی که در مطلب قبل در خصوص نقاط قوت و ضعف ارائه کردیم را با هم مرور می کنیم:

مثال اول : بیمارستان

مثال دوم : یک شرکت صنعتی

 پس می توانید با بکارگیری آموزه هایی که تا کنون در خصوص تحلیل swot آموخته اید نقاط قوت و ضعف که به داخل سازمان مرتبط است و فرصت ها و تهدیدها که مرتبط با خارج از سازمان است بپردازید. (در مطلب بعد، توضیح تحلیل SWOT کامل می شود)

در مطالب قبلی گفتیم که در تحلیل SWOT به چه صورت نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید را شناسایی کنید، حال وقت آن رسیده تا براساس این نقاط استراتژیهای سازمانی مشخص شود.

البته در تدوین برنامه استراتژیک مدلهایی تعریف می شود که شما بر اساس نمره هایی که به هر یک از نقاط می دهید جایگاه و نوع استراتژی سازمان را مشخص می کنید اما با در این مطالب نیازی به ارائه اینگونه مباحث نیست و با توجه به الزام استاندارد 9001:2015 بر تدوین استراتژی بر این اساس، همین مقدار کفایت می کند.

ابتدا نگاهی به ماتریس SWOT بیاندازیم

همانطور که مشاهده می نمایید در تدوین استراتژی در بهترین حالت استراتژی ها از ترکیب فرصت ها و نقاط قوت بدست می آید که بر اساس آن استراتژی های رشد و پیشرفت تدوین می شود.

در حالت دوم با استفاده از فرصت ها سعی می شود نقاط ضعف از بین برود. این موضوع برمیگردد به مدیریت صحیح و همچنین استفاده صحیح و مناسب از فرصت های بوجود آمده در محیط پیرامون سازمان

حالت سوم: با استفاده از نقاط قوت سعی در کم رنگ تر کردن تهدید ها می کنیم. بعنوان مثال سازمانی که در نقاط قوتش، توان مالی وجود دارد، به راحتی می تواند از پس بحران های مالی جامعه و تحریم ها بربیاد.

حالت جهارم: استراتژی هایی تدوین می شود که بتوان با نقاط ضعف و تهدید ها مبارزه کرد. این قسمت بدترین حالت ممکن است، سازمانی که میزان نقاط ضعف و تهدید های آن زیاد باشد، این سازمان ها عملاً در صنعت در حال دست و پا زدن هستند.

نمونه ای از استراتژی های یک سازمان را با هم می بینیم:

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

موضوعات مرتبط: دانستنی ها , آموزش , , برچسب‌ها: مجله ی دانستنی ها , اطلاعات عمومی , SWOT ,